تفاوت داوری و دادرسی قضایی چیست؟ بروز اختلاف بین طرفین قرارداد از مواردی است که ممکن است در هر قرادادی رخ دهد. اما آنچه اهمیت دارد، انتخاب روشی مناسب برای حل اختلاف است. انتخاب یک روش صحیح برای حل اختلافات کمک می‌کند تا ضرری متوجه طرفین قرارداد نشود. از همین رو انتخاب روش حل اختلافات از موارد بسیار مهم خواهد بود. روش داوری و دادرسی قضایی، دو روش حل اختلافات هستند. اما کدام یک از این دو روش برای برطرف کردن اختلافات بهتر است؟
در ادامه این مقاله از موسسه حقوقی حسن زاده قرار است تا به مقایسه و بررسی دو شیوه دادرسی قضایی و داوری برای حل اختلافات بپردازیم و بهترین روش را به شما معرفی کنیم.
حل اختلاف از طریق داوری
برای اینکه بتوانیم به تفاوت داوری و دادرسی قضایی بپردازیم، باید ابتدا با مفهوم داوری آشنا شویم. داوری در واقع روشی برای حل اختلافات در قراردادها است، که به واسطه این روش طرفین قرارداد شخصی حقیقی و یا حقوقی را انتخاب می‌کنند تا در صورت بروز اختلاف، بین دو طرف قرارداد داوری نماید. انتخاب روش داوری با موافقت طرفین انجام می‌شود و به صورت، بندی در قرارداد تجاری تنظیم می‌شود.
| موفقیت تضمین‌شده در حل و فصل اختلافات تجاری با گروه وکالت حسن‌زاده |
مراحل داوری
برای حل اختلافات از روش داوری لازم است تا روندی برای بررسی و حل اختلافات طی شود. در ادامه مراحل رسیدگی به اختلافات از روش داوری را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
- انتخاب روش داوری و تنظیم آن در قرارداد
- مراجعه به داور در هنگام بروز اختلاف
- تشکیل جلسه داوری
- بررسی مدارک توسط داور
- صدور رای داوری
هزینه داوری
در روش داوری لازم است تا هزینه‌ای توسط طرفین دعوا برای مراحل داوری پرداخت گردد. این هزینه‌ها شامل دستمزد داور برای رسیدگی به اختلافات و همچنین هزینه‌هایی است که بابت برگزاری جلسات داوری صرف می‌شود. هزینه‌های داوری توسط طرفین قرارداد و با نظر داور مشخص می‌شود.
رای داور
داور پس از بررسی مدارک طرفین با توجه به میزان اختیاراتی که دارد، رایی را صادر می‌کند. رای در صورتی اجرایی می‌گردد که دو طرف اختلاف از رای صادر شده رضایت داشته باشند. اگر یکی از طرفین نسبت به رای داور اعتراضی داشته باشد می‌تواند از طریق دادگاه برای ابطال رای داوری اقدام نماید. در این صورت ادامه رسیدگی به اختلافات در دادگاه انجام می‌شود.
نحوه رسیدگی و تشکیل جلسه داوری
جلسات داوری به صورت خصوصی برگزار می‌شود و در آن طرفین قرارداد برای حل اختلافات خود و بیان اظهاراتشان در جلسه حضور پیدا می‌کنند. در جلسات داوری تعداد نفرات کمتر است و جلسات در فضایی محرمانه‌تر برگزار می‌گردد. این موضوع در رابطه با مواردی که موضوع قرارداد موضوعی محرمانه است مزیت محسوب می‌شود.
مزایا روش داوری
- سرعت بیشتر
- هزینه کمتر
- محرمانگی جلسات رسیدگی
- قابلیت تغییر در رای با توافق طرفین
معایب روش داوری
- اعتبار کمتر رای داور
- عدم امکان اعتراض به رای صادر شده در داوری
⇐ انواع قرارداد تجاری بین دو نفر
روش دادرسی قضایی برای حل اختلافات
اکنون برای بررسی تفاوت داوری و دادرسی قضایی لازم است تا به بررسی روش دادرسی قضایی برای حل و فصل اختلافات بیردازیم. در این روش حل اختلاف، طرفین قرارداد برای حل مشکلات خود به دادگاه‌های قضایی کشور مراجعه می‌نمایند. در این دادگاه، قاضی با بررسی شکایت طرفین و مدارک ارائه شده از سوی آن‌ها تصمیم‌گیری کرده و رای صادر می‌کند.
مراحل دادرسی
برای اقدام به حل اختلافات از روش دادرسی قضایی لازم است تا مراحلی قانونی برای رسیدگی به شکایت و صدور رای طی شود. در ادامه به این مراحل اشاره می‌کنیم.
- شکایت یکی از طرفین به دادگاه
- تعیین وقت دادگاه
- تشکیل جلسه دادگاه
- بررسی مدارک و شواهد
- صدور حکم دادگاه
- تجدید نظر و فرجام خواهی
هزینه دادرسی
در انتخاب این روش برای حل اختلافات طرفین قرارداد، لازم است تا هزینه‌ای بابت فرآیند دادرسی پرداخت شود. این هزینه‌ها بابت تنظیم دادخواست و همچنین تمبر مالیاتی خواهد بود. هزینه وکالت نیز از دیگر هزینه‌های غیر مستقیم است که در این روش باید پرداخت گردد. اگر رسیدگی به شکایت تا مرحله تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی نیز پیش رود، بابت این مراحل نیز هزینه ای محاسبه می‌شود.
نحوه رسیدگی و تشکیل جلسه دادگاه
در جلسات دادگاه طرفین دعوا و همچنین افراد مطلع به جلسه دعوت می‌شوند. این جلسات بنا بر صلاح‌دید دادگاه و حساسیت موضوع رسیدگی، ممکن است به صورت غیر علنی برگزار شود. اما به طور کلی جلسات دادگاه علنی برگزار می‌شود و در این جلسات امکان حضور رسانه‌ها نیز وجود دارد.
مزایا روش دادرسی
- اعتبار بالاتر رای دادرسی
- قانونی بودن رای
- امکان اعتراض به رای و درخواست تجدید نظر
معایب روش دادرسی
- نیاز به زمان طولانی‌تر
- هزینه بیشتر
رای دادرسی
حکم دادگاه که در انتهای روند دادرسی توسط قاضی صادر می‌شود، بر طبق قوانین لازم الاجرا است و طرفین باید از آن تیعیت کنند. اگر رای صادر شده مورد اعتراض یکی از طرفین باشد، او می‌تواند با مراجعه به دادگاه تقاضای تجدید نظر در رای صادر شده را نماید. در این صورت برای بررسی رای داور پرونده به دادگاه تجدید نظر ارجاع داده می‌شود. آخرین مرحله برای درخواست اعتراض به رای صادر شده در فرآیند دادرسی، فرجام خواهی است.
تفاوت داوری و دادرسی قضایی
برای تشخیص اینکه بین تفاوت داوری و دادرسی قضایی کدام بهتر است، لازم است تا ویژگی‌های این دو روش حل اختلافات را مورد بررسی قرار دهیم. در ادامه قصد داریم تا موارد مهم در رسیدگی به اختلافات را در این دو روش به طور کامل با یکدیگر مقایسه نماییم.
1. مقایسه داوری و دادرسی از نظر سرعت
یکی از تفاوت‌های داوری و دادرسی قضایی سرعت رسیدگی است. سرعت رسیدگی به اختلافات در روش داوری نسبت به روش دادرسی بالاتر است و روند تشکیل جلسات در این روش با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
2. حریم خصوصی دادرسی قضایی و داوری
جلسات دادگاه به صورت عمومی برگزار می‌گردد و ورود عموم افراد به آن امکان‌پذیر است اما در داوری جلسات به صورت خصوصی و بین دو طرف دعوا تشکیل می‌شود.
3. سهولت داوری در مقایسه با دادرسی قضایی
از دیگر موارد تفاوت داوری و دادرسی قضایی می‌توانیم به سهولت رسیدگی اشاره کنیم. در نظر بگیریم که، روش داوری نسبت به روش دادرسی برای حل اختلافات روشی راحت‌تر است و مراحل آن ساده‌تر از روش دادرسی است.
4. فرق اعتبار قانونی رای داوری و دادرسی
رای دادگاه بر اساس قوانین حقوقی و مدنی صادر می‌شود، اما رای داور به صورت توافقی و با نظر داور صادر می‌گردد. از این رو اعتبار رای قاضی از رای صادر شده توسط داور بالاتر است.
5. مقایسه داوری و دادرسی از لحاظ قابلیت اعتراض
رای داور دیگر قابل اعتراض نخواهد بود و در صورت اعتراض یکی از طرفین به رای، باید شکایتی در دادگاه تنظیم و پیگیری شود. اما در مورد رای دادگاه امکان اعتراض به رای قاضی و رسیدگی به آن از طریق مراجع قانونی فراهم است.
| تنظیم دقیق و حرفه‌ای به همراه دیگر خدمات جامع قرارداد تجاری که پاسخگوی تمام نیازهای حقوقی شما خواهد بود. |
فرق داور با قاضی چیست؟
در مورد داوری و دادرسی قضایی باید بدانیم که داور شخصی است که با توافق طرفین قرارداد برای رسیدگی به موضوعی تخصصی انتخاب می‌شود. اما طرفین در انتخاب قاضی نقشی ندارند و انتخاب آن توسط دادگاه انجام می‌شود. رای صادر شده توسط قاضی بر اساس قوانین مدنی خواهد بود اما رای صادر شده از طرف داور بر طبق نظر شخصی او و دانشی که دارد صادر می‌شود.
تفاوت هزینه داوری و دادرسی چقدر است؟
تفاوت داوری و دادرسی از لحاظ هزینه نیز می‌تواند در تصمیم‌گیری ما موثر باشد. هزینه‌های دادرسی را باید به نسبت هزینه‌هایی که لازم است برای داوری صرف کنیم بیشتر بدانیم. در هزینه داوری لازم است تا مبلغی به عنوان دستمزد داور و مبلغی نیز برای برگزاری جلسات هزینه شود. در رابطه با هزینه دادرسی نیاز است تا مبلغی بابت ثیت دادخواست شکایت و تمبر مالیاتی پرداخت گردد و همچنین در کنار آن باید مبلغی بابت هزینه وکالت نیز در نظر گرفته شود. بنابراین روش داوری مقرون به‌صرفه‌تر است.
نتیجه گیری: داوری بهتر است یا دادرسی
با توجه به مواردی که در رابطه با تفاوت داوری و دادرسی قضایی عنوان کردیم، باید این نکته را بگوییم که هر کدام از روش‌های داوری و دادرسی ویژگی‌های مختص به خود را دارند. و هر کدام در شرایط خاص موثر خواهند بود. اگر برای حل اختلافات خود به دنبال روشی سریع‌تر و آسان‌تر هستید، روش داوری برای شما مناسب‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر خواهد بود. توجه داشته باشید که برای انتخاب این روش باید بند داوری قرارداد را در هنگام عقد قرارداد تنظیم کرده باشید. اگر اعتبار رای برای شما اهمیت دارد باید بدانید که رای دادگاه از رای داور اعتبار بالاتری دارد پس لازم است تا از روش دادرسی قضایی برای حل اختلافات خود بهره بگیرید. بر خلاف روش داوری شما در روش دادرسی امکان اعتراض به رای و درخواست تجدید نظر را دارید.
دیگر مقالات ما را نیز مطالعه فرمایید:
