تفاوت عقد و قرارداد چیست؟ حتما شما هم شنیده‌اید که در هنگام تنظیم یک توافق و تعهد بین دو طرف از واژه‌هایی مانند عقد و یا قرارداد استفاده می‌شود. اما این دو واژه از منظر قانونی چه تفاوتی دارند و کدام واژه درست‌تر است؟ از طرفی عبارت عقد قرارداد چه معنایی دارد؟
در ادامه این مقاله از موسسه حقوقی حسن زاده، مفهوم عقد و قرارداد را به طور دقیق بررسی خواهیم کرد و تفاوت این دو را از نظر قانونی مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید
تعریف عقد چیست؟
برای اینکه تفاوت عقد و قرارداد را بررسی کنیم، لازم است تا ابتدا با مفهوم عقد آشنا شویم. طبق قانون مدنی ایران عقد به معنی این است که یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن‌ها باشد. به طور کلی می‌توانیم واژه عقد را یک واژه فقهی در نظر بگیریم. از آن‌جا که قوانین مدنی در ایران از قوانین فقهی برداشته شده‌است، این واژه در قانون مدنی نیز تعریف می‌شود.
انواع عقد
عقد در قانون مدنی انواع مختلفی دارد. هر نوع عقد با توجه به الزامات قانونی که برای آن وجود دارد، شرایط متفاوتی دارد. به طور کلی در قوانین مدنی دو نوع عقد وجود دارد که به طور دقیق در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
1. عقد معین
این نوع عقد بر طبق قانون مدنی به عقدی گفته می‌شود که برای آن عنوان و قواعد مشخصی در قانون مدنی تعیین شده باشد. بنابراین برای تنظیم عقد معین، ضروری است تا طرفین عقد، طبق قوانین مربوط به آن عمل کنند. از این نوع عقد می‌توانیم به عقد بیع و عقد صلح اشاره کنیم. عقد معین به دو نوع تقسیم می‌شود.
- عقد لازم: عقد لازم نوعی از عقد معین است که هر کدام از طرفین نمی‌توانند هر وقت که بخواهند آن را فسخ کنند. در ماده 185 قانون مدنی به این نوع عقد پرداخته شده و شرایط فسخ آن مشخص شده‌است.
- عقد جایز: به نوعی از عقد معین گفته می‌شود که در آن در هر زمان هر کدام از طرفین عقد، امکان فسخ آن را دارند. مانند عقد وکالت
2. عقد غیر معین
این نوع از عقد طبق ماده 10 قانون مدنی، شرایط و ضوابط مشخصی ندارد. بنابراین عقد غیرمعین با توجه به توافق طرفین تنظیم می‌شود. عنوان و نام این نوع عقد توسط طرفین انتخاب می‌شود و در قانون شرایطی برای این نوع از عقود در نظر گرفته نشده‌است. بنابراین طرفین می‌توانند با توافق خود شرایط این عقد را تنظیم کنند و یا در آن تغییری ایجاد نمایند.
عقد در قانون مدنی
در رابطه با تفاوت عقد و قرارداد باید این نکته را در نظر بگیرید که در قانون مدنی از واژه عقد به طور کلی برای نوع عقدهای معین استفاده شده‌است. بنابراین در هر کجا از قانون مدنی که به کلمه عقد اشاره شده است در واقع منظور از آن عقدهای معین بوده‌است که در قانون برای تنظیم آن، قوانین مشخصی وجود دارد.
عقود در قانون مدنی
مواردی که در قانون مدنی اصطلاح عقد برای آن‌ها به‌کار رفته است، عبارتند از: شرکت، قرض، عاریه، خرید و فروش، بیع، اجاره یا تملیک منفعت، مزارعه یا فروش زراعت، جعاله و مضاربه، وکالت و حواله که برای عقد آن‌ها در قانون قوانینی ویژه در نظر گرفته شده است. برای کسب نتیجه بهتر از هرکدام از عقود باید برای تنظیم آن تمام ظرایف قانونی را در نظر بگیرید انتخاب یک وکیل مجرب می‌تواند در این کار به شما کمک کند.
قرارداد چیست؟
اکنون برای دانستن تفاوت عقد و قرارداد باید به سراغ تعریف قرارداد برویم. واژه قرارداد در لغت به معنی توافق طرفین برای انجام برخی از تعهدات است. هر قرارداد دو طرف دارد. به واسطه قرارداد حقوق افراد مشخص می‌گردد و برای هر کدام وظایف و تعهداتی مشخص می‌شود. با امضای قرارداد، دو طرف ملزم هستند تا تعهدات خود را به طور کامل و دقیق انجام دهند.
مفهوم قرارداد در قانون مدنی
قرارداد در قانون مدنی نیز در واقع توافقی قانونی برای انجام برخی مسئولیت‌ها است. بنابراین قراردادها با عقود با یکدیگر از لحاظ قانون مدنی شباهت‌هایی دارند. در صورتی که یکی از طرفین در قرارداد به تعهد خود عمل نکند، طرف دیگر قانونا طبق حقوقی که در قرارداد برای او در نظر گرفته شده‌است می‌تواند طرح شکایت کند.
| تنظیم دقیق و حرفه‌ای به همراه دیگر خدمات جامع قرارداد تجاری که پاسخگوی تمام نیازهای حقوقی شما خواهد بود. |
انواع قرارداد در قانون مدنی
قراردادها در قانون مدنی انواع مختلفی دارند. برخی از این قراردادها مانند قرارداد لازم و جایز به عنوان عقد معین شناخته می‌شوند و قراردادهای خیاری، معلق و منجز از انواع قراردادها با ماهیت عقدهای غیر معین هستند که در قانون به جای عنوان عقد با عنوان قرارداد از آن‌ها یاد می‌شود. در ادامه به بررسی برخی از انواع قرارداد خواهیم پرداخت:
- لازم: همان عقد لازم است که یکی از طرفین به صورت دلخواه مجاز به فسخ آن نیست.
- جایز: همان عقد معینی است که یکی از طرفین در آن مجاز به فسخ قرارداد در زمان دلخواه است.
- خیاری: نوعی عقد غیر معین است که در آن هر کدام از طرفین، حق و اختیار فسخ قرارداد را دارد.
- معلق: این نوع از قرارداد منعقد می‌شود اما برای انجام آن شرایطی در نظر گرفته می‌شود و تا برقراری این شرایط نیاز نیست تا طرفین اقدامی انجام دهند.
- منجز: در این نوع از قرارداد به محض عقد قرارداد طرفین باید به تعهدات خود عمل کنند.
قراردادها در قانون مدنی
تمامی مواردی که در بخش عقود در قانون مدنی در همین مقاله به آن اشاره کردیم در واقع طبق قانون مدنی نوعی قرارداد نیز محسوب می‌شوند. از طرفی هر عقد غیرمعین نیز علاوه بر مواردی ک برای عقد معین بیان کردیم، می‌تواند طبق قوانین مدنی ایران زیر مجموعه قراردادها باشد.
تفاوت عقد و قرارداد از نظر مفهومی
از نظر مفهوم لغوی تفاوتی بین عقد و قرارداد وجود ندارد. در واقع هر دو آن‌ها به معنی توافق و رضایت طرفین برای انجام برخی تعهدات است و در هر دو عمل به وظایف و برای طرفین ضروری و اجباری است. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که از نظر قانون مدنی این دو واژه کمی متفاوت‌اند.
⇐⇐⇐ انواع قرارداد فروش اعتباری
تفاوت عقد با قرارداد در قانون مدنی
اکنون می‌توانیم تفاوت عقد و قرارداد را مورد بررسی قرار دهیم. به هر نوع عقد از نوع معین و غیرمعین در قانون مدنی ایران، قرارداد گفته می‌شود. در مواقعی که در قانون از کلمه قرارداد استفاده شده‌است در واقع منظور هم عقد معین است و هم عقد غیرمعین. در مواقعی که قانون‌گذار از واژه عقد در قوانین استفاده کرده‌است در واقع منظور او فقط عقدهای معین است. بنابراین قرارداد مفهومی جامع‌تر دارد و انواع عقد را در بر می‌گیرد ولی منظور از عقد در قانون فقط عقد معین است.
- مفهوم قرارداد در قانون مدنی: انواع عقدهای معین و نامعین
- مفهوم عقد در قانون مدنی: فقط عقدهای معین
قانون و قواعد عمومی قراردادها و عقود طبق قانون مدنی
اکنون دانستیم که قراردادها و عقود با یکدیگر شباهت زیادی دارند. از همین رو برخی قوانین مشترک برای تنظیم عقد و قرارداد در قانون تدوین شده‌است. در ادامه به این قواعد اشاره خواهیم کرد:
- طرفین: طرفین قرارداد و عقد باید به طور دقیق معرفی شوند.
- موضوع: موضوع قرارداد باید به صورت شفاف مشخص باشد.
- حقوق طرفین: حقوق و تعهدات طرفین باید به صورت دقیق تشریح شود و به اطلاع طرفین برسد.
- رضایت طرفین: قرارداد و یا عقد باید با رضایت طرفین انجام شود.
عقد قرارداد یعنی چه؟
به طور کلی به هر نوع تنظیم بسته‌شدن قرارداد در اصطلاح عامیانه، عقد قرارداد گفته می‌شود. اما این عبارت در قانون در واقع به معنی تنظیم قرارداد برای عقدهای معین است. بنابراین برای تنظیم این قرارداد به طور دقیق و قانونی، باید وکیلی با دانش و تخصص در این زمینه را انتخاب کنید تا بتواند تمام اصول و موارد قانونی را در تنظیم و عقد این قرارداد رعایت کند.
| برای دریافت مشاوره حقوقی موسسه حقوقی حسن زاده کلیک کنید |
نتیجه‌گیری
در مورد تفاوت عقد و قرارداد باید بگوییم که عقد با قرارداد از نظر مفهوم لغوی معنی یکسانی دارند و هر دو توافق طرفین مبنی بر انجام یک سری تعهدات را نشان می‌دهند. اما از نظر قانون مدنی قرارداد مفهوم جامع‌تری نسبت به عقد دارد. به طور کلی قرارداد در قانون مدنی کلیه عقدهای معین و غیرمعین را شامل می‌شود، اما استفاده از واژه عقد در قانون تنها به عقدهای لازم اشاره دارد.
اگر قصد دارید تا انواع عقود و قرارداد را بر طبق قوانین مدنی و با رعایت تمام نکات و قواعد اصولی تنظیم کنید تا بتوانید بهترین نتیجه را از عقد این قراردادها کسب کنید انتخاب یک تیم حقوقی متخصص در این زمینه به موفقیت شما کمک خواهد کرد. تیم تخصصی حسن زاده با 18 سال سایقه و دانش تخصصی بالا برای تنظیم کلیه عقود و قراردادها کنار شما خواهد بود.
دیگر مقالات ما را نیز مطالعه فرمایید:
